Yastık altına dönüş mü başladı?
Döviz Tevdiat Hesapları (DTH) ve Kur Korumalı Mevduat (KKM) hesaplarında düşüş yaşandı.
DTH’de sekizci haftasında hesaplar 27,7 milyar dolara geriledi.
KKM’de geçen hafta 48 milyar liralık çözülme yaşandı.
Soru şu:
Para nereye gitti?
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) son verilerine göre, 11 Kasım’da biten haftada 3,7 milyar dolar, 18 Kasım haftasında 3 milyar dolar, 25 Kasım haftasında 5,5 milyar dolar, 2 Aralık haftasında 2,4 milyar dolar, 9 Aralık haftasında 2,6 milyar dolar, 16 Aralık haftasında 2,4 milyar dolar, 23 Aralık haftasında 5 milyar dolar azaldı.
Son olarak geçen yılın son haftasında 3,1 azaldı.
Bu verilerin hesaplanmasında parite etkisi de dikkate alınıyor.
Yaklaşık 28 milyar dolar sistemden çekilince “Bu paraya nereye gitti?” sorusu gündeme geldi.
Net olarak şunu söyleyebilirim, fizikî paranın izini sürmek, net şu oldu demek imkânsız.
Ancak sistemi ve sistemin işleyişini takip ettiğimiz de tahminlerde bulunmak mümkün.
1- Fizikî çekilenler Kapalıçarşı’da TL’ye çevrildi
Bu ihtimalin nedeni bankaların uyguladığı alım-satım makas aralığı.
Dövizi bankadan çekip serbest piyasada satmak cazip gelmiş olabilir.
Mesela ekranda 18,77 olan dolar/TL kuru, serbest piyasalarda 18,91 lira.
Bankaların alımı ise ortalama 18,66 lira.
(Dün bu yazımı yazarken gördüğüm fiyatlar)
2- Hiç TL’ye dönülmeden yastık altına kaymış olabilir
Yastık altı derken sadece ev veya iş yerlerinin kasalarını düşünmemek gerek.
Bankaların kiralık kasalarını da yastık altı düşünmek gerek.
Kiralık kasalara kimin ne koyduğu belli değil.
Ondan sebep sigorta kapsamında değil.
Sadece müşteriye boş kasa kiralanır.
Müşteri ise kendi evinden veya iş yerinden daha güvenli bulduğundan banka kasalarını tercih ediyor.
Bankalarda kiralık kasa bulmak artık çok zor!
3- Ev ya da araç alımlarına kaymış olabilir
Konut ve araç satışlarına baktığımızda ne kadarı o tarafa kaymış görebiliriz.
4- Farklı yatırım araçlarına yönelmiş olabilirler
Döviz kurunun artmaması, diğer yatırım araçlarının değer kazanması farklı yatırımları hızlandırmış olabilir.
Borsa, altın, gümüş, arsa veya tarla alımlarına.
Bunun gibi birçok ihtimalleri sıralamış olsak da asıl sorun ÇÖZÜLME değil GÜVEN.
Parayı bugün çekenler, yarın geri yatırır.
Bugün alternatif arayanlar, yarın sistemden alternatifini satın alabilir.
Şu ana kadar geri dönmeyen bir nakit varsa, çözüm için vakit de var demektir.
Önce soruna odaklanmak gerek.
Benim gördüğüm sorunlar:
- Bankaların alım-satım makas aralığı
- Seçim öncelerinde panik operasyonlarına karşı ciddi yaptırımların ve cezaların uygulanmaması
- KKM’de mağdur edilmiş veya farklı nitelikte bekletilmiş müşterilerin ihmal edilmesi
- KKM dönüşü hayal kırıklığının artması
KKM’de 2022’nin son haftasında çok büyük bir çözülme yaşandı.
23-30 Aralık haftasında tam 48 milyar lira azaldı.
23 Aralık’ta 1 trilyon 463 milyar olan tutar, 30 Aralık’ta 1 trilyon 415 milyara geriledi.
Yıl sonu hesap kapanmaların da etkisi olmuş olabilir.
Kasım ve aralık ayında “KKM’de yanlış işler, farklı niyetler var. Dikkatle takip edin” uyarım vardı.
Buradan umarım bir şey çıkmaz.
Toparlayacak olursam net bir şey söylemek imkânsız ama ihtimalleri göz önünde bulundurmak gerek.
Özellikle seçim öncesi vaktimiz varken!
