Türkiye'de keşfedilmiş, nesli tükenmişti!.. 123 yıl sonra geri döndü!
Türkiye'de keşfedilmiş bir tür olan ‘yitik lale’ 123 yıl sonra Amasya’nın Merzifon ilçesine geri getirilerek ekildi.
Bilimsel adı ‘tulipa sprengeri baker’ olan ‘yitik lale’ ilk kez 1892’de Amasya’nın Merzifon ilçesinde keşfedildi. Bilim dünyasına tanıtıldıktan sonra son defa 1896’da görülen lalenin nesli tükendi. Birçok yerli ve yabancı bilim adamı yitik laleyi bulmak için araştırma yaptı. Ancak 123 yıllık süreçte bütün çabalara rağmen araştırmalar sonuçsuz kalınca Türkiye’ye özel bu türün neslinin tükendiği rapor edildi.
İstanbul Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi, lalenin Türkiye’ye getirilmesi için 2016’da, “Yitik Lale Gurbetten Sılaya Dönüyor” adı altında bir proje başlattı, soğan ve tohumları İngiltere’den Amasya’ya getirildi. Getirilen soğan ve tohumlar geçtiğimiz sene TEMA’nın Merzifon’daki 35 dönümlük bahçesine ekildi.
TEMA Merzifon Temsilcisi Kadir Acar konuyla ilgili şu açıklamaları yaptı...
“Giresun Üniversitesinden hocalar geldiler ve bu sahada öğrencilerle hem çevreyi tanıdılar, resimlerini çizdiler ve sonuçta bize bir tane de broşür bırakarak gittiler. Broşürü inceledik, broşürde bu yörede yetişen bir lale olduğu özellikle vurgulanıyordu, Merzifon lalesi ve Amasya lalesi. Biz Amasya lalesinin Amasya’da bulunduğunu biliyorduk. Fakat Merzifon’da yetişen ve Merzifon endemik olan Merzifon lalesi yıllardır bulunamamıştı, biz de araştırmaya başladık. Dağlara çıktık, ovalara baktık, bahçeleri gezdik. Fakat o 2016’dan beri biz de bulamadık. Bir gün Giresun’daki Üniversite hocaları dediler ki bu lalenin iki tane veya birkaç tane soğanı Nezahat Gökyiğit botanik bahçesinde varmış. Biz bu kopyayı aldıktan sonra bu soğanların peşine düştük ve Nihat Gökyiğit hocamızdan iki tane soğan vermesi için söz aldık ve defalarca giderek, iki soğanı onlardan kopardık. Soğanları onların tarif ettiği şekilde, onların tariflerine uygun olarak sahamıza diktik ve her gün onların tarif ettiği şekilde bakımlarını yaptık. Bu sene açmalarını bekliyorduk ve sonuçta 123 sene sonra Merzifon’da o lalenin çiçek açtığına şahit olduk. Bizde sevindik, mutlaka çiçeğimiz, lalemizde mutlaka çok mutlu olmuştur diye düşündük. Lalemiz bu sene çiçek açtı, Merzifon’a merhaba dedi ve bundan sonra da İngiltere’den geleceğini bildiğimiz tohumlarla bu yörede yaygınlaştıracağız"